İşsiz kalanlar, iş bulana kadar ekonomik anlamda zor durumda kalıyorlar. İşsizlik maaş ile iş bulana kadar biraz rahatlamış oluyorlar. İşkur’ un açıkladığı verilere göre İşsizlik ödeneğinden yararlanmak için İşkur'a başvuranların sayısı Ocak ayında 83.628 oldu. Bir önceki ayda ise 63.212 kişi başvuruda yapmıştı. Rakamlardan da anlaşılacağı gibi işsizlik maaşı işsizlerin son bir umut kapısı haline gelmiş durumdadır. Tüm bu veriler ışığında İşsizlik maaşını tüm detaylarıyla açıklamaya çalışalım.

Kimler İşsizlik sigortasından faydalanabilir ?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar,

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar,

İstekleri halinde;
4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılar,
Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişiler,

işsizlik sigortasının kapsamında bulunmaktadır.
Hangi durumlarda işsizlik maaşı alınır ?

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre, işsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] portalı üzerinden başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır.

Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

İşverenin kusuru nedeniyle, küfür, hakaret, ücret ödememe, fazla mesai vermeme vs. gibi nedenler varsa ve bu nedenleri ispatlayabilirseniz istifa edip işten ayrılırsanız, işyeriniz kapandıysa , askerden Dönüp askerden önceki son 3 yıl içinde son 120 günü kesintisiz işsizlik primi ödemiş ise işsizlik maaşı alabilirsiniz.

Hizmet akitleri 4447/51 inci madde kapsamında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte;

Hastalık,Ücretsiz izin,Disiplin cezası,Gözaltına alınma,Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,Kısmi istihdam,Grev,Lokavt,Genel hayatı etkileyen olaylar,Ekonomik kriz,Doğal afetler,

Nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, son 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmamaktadır.

Kimler işsizlik maaşından yararlanamaz

· Son 120 günü kesintisiz olmak üzere, işsiz kalmadan önceki son üç yıl içinde 600 gün süre ile prim ödememiş olanlar,

· Hizmet akitlerini kendi istek ve iradeleri ile feshedenler,( istifa )

· Evlilik nedeniyle işten ayrılanlar

· Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alanlar,

· Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri nedeniyle hizmet akitleri işverenler tarafından feshedilmiş bulunanlar.

İşsizlik Maaşı nasıl hesaplanmaktadır ?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 40 ‘dır . Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının %80 ‘nini geçemez

İşsizlik sigortası primi, sigortalının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80 ve 82 nci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payından oluşmaktadır

İşsizlik ödeneği alabilmek için dört temel koşul öngörülmüştür;

1) Hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak prim ödenmiş olması,

2) Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışılmış olunması,

3) Hizmet akdinin, İşsizlik Sigortası Kanununun 51’inci maddesinde sayılan hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olması,

4) Sigortalı işsizin işten ayrıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’un ilgili birimine doğrudan veya elektronik ortamda başvurması (Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir),

Yukarıda öngörülen şartları taşıyanlardan;
· 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün

· 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,

· 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği ödenmektedir.

Bu süreler Avrupa ülkelerinin gerisinde kalmaktadır. Danimarka ve Hollanda ‘da 60 ay, Norveç’te 36 Ay işsizlik maaşı ödeniyor. Almanya’da ise bu süre yaş ve sigortalı olarak çalıştığı süreye göre 6-24 ay aralığında değişiyor.

Örnek Hesaplama :

Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların aylık ortalaması

Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı
Damga vergisi
Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı
1.000,00
400,00
3,04
396,96
2.500,00
782,88
5,94
776,94 *
*Aylık Asgari Ücretin Brüt Tutarının Yüzde Seksenini Geçmediği İçin Ödenecek Aylık İşsizlik Ödeneği Miktarı

İşsizlik Maaşı alırken ;

İşsizlerin maaşı aldıkları süre içinde; genel sağlık sigortası primleri, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılmaktadır. İşsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlere, işgücü piyasası ve mesleki eğitim alanında danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmektedir. İşsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlere, yeni bir iş bulmalarında yardımcı olunmaktadır.

İşsizlik Maaşı Hangi Durumlarda Kesilir ?

İşsizlik ödeneği almakta iken;

1. Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin ödenekleri kesilir ve kalan işsizlik ödeneği hak sahipliği kaybedilir.

2. Gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen sigortalı işsizlerin ödenekleri kesilir ve kalan işsizlik ödeneği hak sahipliği kaybedilir.

3. Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanır. Şu kadar ki, bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçemez.