Proxy, ya da Türkçe adıyla vekil sunucu, internete erişim sırasında kullanılan bir ara sunucudur. Bu durumda, örneğin bir ağ sayfasına erişim sırasında doğrudan bağlantı yerine:

Tarayıcı vekil sunucuya bağlanır ve hangi sayfayı istediğini söyler
Vekil sunucu gerekiyorsa o sayfaya bağlanır ve içeriği alır
Vekil sunucu tarayıcıya içeriği gönderir
Bilgisayar ağlarında,bir vekil sunucu diğer sunuculardan kaynakları isteyen istemcilerin talepleri için bir aracı olarak davranan sunucudur. Bir istemci vekil sunucuya bağlanır, bazı servisler ister,örneğin bir dosya,bağlantı,ağ sayfası veya farklı bir sunucudan uygun diğer kaynaklar gibi ve vekil sunucusu, kolaylaştırmak ve karmaşıklığını kontrol etmek için bir yol olarak talebi değerlendirir. Bugün birçok vekil, ağ vekilleridir.

Vekil sunucu,internete erişim sırasında ara makine olarak kullanılan makinedır. İnternete erişim sırasında vekil görevi görürler. İnternete erişim sırasında direkt bağlantı yerine bu tür bağlantılar üzerinden bağlanılır ve ana bağlantıyı isteyen makine geçici olarak kimliğini gizleyebilir. Çünkü internete bu makinalar üzerinden bağlanıldığından karşı tarafın, bağlanan makineyi değil üzerindeki vekil sunucuyu görecektir. Bu tür makineler son zamanlarda özellikle hackerlar tarafından kimlik gizlemek için pek tercih edilmiyor. Daha çok ülke kısıtlaması olan sitelere giremeyen kullanıcıların bu yöntemi kullanrak internete girebilmesi gibi.

Bu teknoloji fazladan hız, kontrol, güvenlik, gizlilik ve asgari erişim gibi birçok farklı avantaj da sağlar. Proxy hizmetini genelde internet servis sağlayıcılar, şirketler ve büyük ağlar (kampüs ağları gibi) tarafından kullanılır.

Tüm tarayıcıların proxy özelliği bulunmaktadır. Tarayıcılara girilecek proxy adreslerini buradan vermemiz mümkün olmadığı için basit bir Google aramasıyla IP adreslerine ulaşabilirsiniz. Sonrasında ise tarayıcınıza göre:

Internet Explorer için Araçlar>İnternet Seçenekleri>Bağlantılar>Yerel Ağ Ayarları yolunu izledikten sonra yerel ağınız için bir proxy sunucu kullanın onay kutusunu işaretleyin. Ardından adres çubuğuna proxy sunucu adresini girin ve bağlantı numarasını yazın. Tamam’a basarak seçtiğiniz proxy adresinin bağlı olduğu ülkeden giriyormuş gibi İnternet erişimi sağlayabilirsiniz.

Google Chrome için sağ üst kısımda bulunan Menü kısmına basın. Ayarlar‘a girdikten sonra Gelişmiş Ayarları Göster diyin. Orada Ağ başlığı altındaki Proxy ayarlarını değiştir tuşuna basın. Sonrasında açılan pencereye gerekli proxy adresini ve bağlantı numarasını yazarak internet erişim sağlayabilirsiniz.

Mozilla Firefox için Araçlar sekmesi altından Seçenekler kısmına girin. Burada Gelişmiş sekmesi altındaki Ağ başlığından Ayarlar kısmına gidin. Vekil sunucu ayarları kısmına gerekli IP adresini ve bağlantı numarasını yazarak proxy üzerinden internet erişimi sağlayabilirsiniz.
Proxy Servisi Nedir?
Proxy servisi; internet üzerindeki yerel bir ağ (ya da internete bağlı bir bilgisayar) ile dış dünya arasındaki ilişkiyi sağlayan bir yardımcı geçiş (gateway) sistemidir.
İki amaç için kullanılabilirler :
1. Bu kullanımda, bir proxy servisi (sunucusu), sizin adınıza sizden aldığı bilgi alma isteklerini yürütür ve sonucu yine size iletir. Ancak, aynı anda, bu bilgilerin bir kopyası da (cache), bu proxy sunucusu üzerinde tutulur ve bir dahaki erişimde kullanıcının istediği bilgiler doğrudan ilgili siteden değil de, proxy servisinden gelir; dolayısıyla, iletişim daha hızlı olur. Internet’ e erişim için mutlaka bir proxy servisine ihtiyaç yoktur, ancak size en yakın bir servis noktasındaki proxy servisini kullanmanız, Internet erişiminizi bir hayli hızlandıracaktır.
2. Firewall güvenlik sistemlerinin kullanıldığı yerlerde, kullanıcıları çıkışları tek bir makine üzerinden olabilir. Bu durumda proxy servis makinesi sadece bir aracı olarak çalışır.
Proxy servisi kullanmanın avantajı çoktur. Herhangi bir siteden istediğiniz bir bilgi (web sayfası, ftp dökümanı, vb.) eğer kullandığınız proxy servisinde henüz depolanmamışsa, bu bilginin olduğu siteden alınır ve size iletilir. Ancak, daha sonra başka bir kullanıcı (ya da siz) aynı dökümanı/bilgiyi istediğinizde, ilgili döküman/bilgi proxy servisinde depolandığı (cache) için, doğrudan oradan size iletilir ve erişiminiz de çok daha hızlı olur.
Proxy servisleri, uluslararası Internet bağlantılarındaki yoğunluğu azaltmak, erişimleri hızlandırmak ve ağı daha etkin kullanmak için çok yararlı araçlardır. Şöyle ki; bir şirkette kurulmuş bulunan network ağı düşünün ve şirket çalışanlarına internet bağlantısı da sağlanıyor.
Bu kullanıcıların hepsi için, ayrı hatların internet bağlanması gereksiz ve maliyetli bir durum oluşturacaktır. Ancak, ana sunucu üzerinden sağlanacak internet çıkışı, proxy sunucusu vasıtası ile tüm kullanıcılar tarafından kullanılabilecektir. Bu, internet üzerindeki yoğunluğu azaltacağı gibi, hızı da arttıracak ve aynı zamanda kullanıcıların proxy sunucunun depolama (cache) özelliğinden faydalanmasını da sağlayacaktır.
En popüler proxy servisleri, Web (http), FTP, Gopher ve Wais Internet araçları için tanımlıdır.
İstanbul’daki Turnet’ e bağlı servis sağlayıcılarından hizmet alanların Turnet İstanbul, Ankara Turnet üzerinden çıkan Internet Servis sağlayıcılarından hizmet alanların Turnet Ankara, İzmir bölgesindeki Turnet’e bağlı Internet Servis Sağlayıcılarından hizmet alanların Turnet İzmir Proxy servislerini kullanmaları en iyi performansı verecektir. Ulusal Akademik Ağ kullanıcıları ise, kendi durumlarına göre, ODTÜ ve EgeNet servislerini kullanmalıdırlar. İTÜ Proxy servisi şu an yerel (sadece kendi kullanıcılarına) hizmet vermektedir. Tüm proxy servislerin bir zincir oluşturarak ortak kullanımına yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Kullanım Amaç ve Alanları
Güvenlik Amacı ile Proxy Kullanımı
Proxy'ler, proxy sunucusunun ayarları ile ilgili olarak, kendilerine bağlandıktan sonra üzerilerinden internet çıkışı sağlayan makinelerin IP numaralarını gizleme ya da gizlememe durumlarına göre seviyelere ayrılırlar. Anonymous tabir edilen proxy'ler de, genelde gizlenme başarılı sonuçlar. Ancak, unutulmamalıdır ki, gizlenilmesi gereken durumun sonucunda hakkınızda yasal bir işlem yapılacaksa, proxy sunucusu da log tutmaya ayarlı olabilir ve size 2 günde ulaşacaklarsa, proxy kullanmanız bu sürenin 4 güne çıkmasını sağlamaktan başka bir işe yaramaz.

Güncel Proxy'ler Bulmak
Bu adreslerde, günlük, hatta belirli saatlik periyodlar halinde proxyler yayınlanmaktadır. Genelde % 75 oranında proxy'ler çalışmaktadır ancak, yine de bulunan proxylerin test edilmesi yarı yolda kalmanızı engelleyecektir. Proxy test etmek için en kullanışlı program Multi Proxy programdır. Çok kullanışlı olmasının yanı sıra, ayrıca 127.0.0.1 proxy ayarı üzerinden web tabanlı çıkış yapabilmenizi de sağlamak gibi bir özelliğe sahiptir. Multi Proxy programı, her ne kadar test edilip sağlamlığı belirlenen ve seçilen proxy'i, internet explorer'ınızın proxy settings kısmına kendisi set-up yapsa da, bunu anlatmakta da fayda var.

Proxy Ayarları Nasıl Yapılır? Proxy Nasıl Kullanılır?
"Tools > Internet Options" a gittiğiniz zaman gelen ekranın üstünde yer alan menüde bulunan "Connections" a gidin. Oradan "Lan Settings" i seçin.
"Proxy Server" kısmında "Adress" e 195.175.37.11 yazın. "Port" a da 8080 yazın.
Sonra OK’leyerek ekranlardan çıkın.
Internet Explorer simgesi üzerinde sağ click ve "özellikler" üzerinden ya da Internet Explorer açtıktan sonra "araçlar" kısmına giriş yapılır. Bundan sonra "Internet Seçenekleri/Bağlantılar" menusune giriş yapılır ve çıkan ekranda sağ altta bulunan "yerel ağ ayarları" tuşu tıklanır. Yerel Ağ Ayarları (LAN Settings) kısmında, ekranın alt tarafı Proxy Ayarları kısmında "Yerel Ağınız için Bir Proxy Sunucusu Kullanın" yazısının solundaki kutucuk işaretlendiğinde, proxy'nin yazılacağı kutu kullanıma açılacaktır. Buraya Proxy ve port numarasını yazdıktan sonra, "tamam" denilerek ayarlardan çıkılır. Proxy Ayarları ekranında, en alt solda "Yerel Adresler için Proxy Sunucusunu Atla" seçeneği işaretlendiğinde, adından da anlaşılacağı üzere Türkiye içinde bağlantı talep edilen internet adreslerine bağlanırken proxy sunucusu devreye girmeyecek, sadece yabancı adresler için devreye girecektir. Proxy'i doğru ayarlayıp ayarlamadığınızı test etmek isterseniz, kısaca hala korkularınız varsa, adresinden bunu kontrol edebilirsiniz.

Önemli Not
- Dial-up bağlantılarda, modem simgesi üstüne tıklanarak, modemin proxy kullanımına açık olup olmadığı kontrol edilmelidir. ADSL, Kablo gibi diğer bağlantılarda direkt olarak explorer üstünden ayar ile proxy kullanılabilir.
- Bir LAN içindeyseniz, proxy kullanmak gibi bir lüksünüz olması biraz zor.

1- Saydam Proxy

2 - Anonim Proxy

3 - Elit Proxy

Evet, bunları kısaca açıklamak gerekirse şöyledir;

Saydam Proxy: Bu proxy pek bir işe yaramaz. Yani varla yok arasındadır. Ufak bir kontrol ile hemen gerçek ipiniz görülebilir. Genelde güvenliği az siteler için kullanılır.

Anonim Proxy: Bu proxy orta seviyedir. Kapsamlı bir arama sonucu gerçek ipinize ulaşılabilir. Fakat bağlandığınız web sitelerinin %90 yakın bir kısmı gerçek ipinizi göremez.

Elit Proxy: Bu proxy en üst seviyedir. Bu proxy ile gerçek ipinizin anlaşılması neredeyse imkansızdır. Ancak çok donanımlı ve bilgi sahibi kişiler sizin gerçek ipinize ulaşabilir. Fakat ulaşmaları için kapsamlı bir çalışma yapmaları gerekir.