TCMB'de Veri Yönetişimi ve İstatistik Genel Müdürlüğünde Kıdemli Uzman Berrin Burcu Dügün, Uzman Numan Alanlı ve Uzman Onur Koca tarafından hazırlanan "Katılım Bankaları Kar Payı İstatistikleri" başlıklı analiz Bankanın blog sayfası Merkezin Güncesi'nde yayımlandı.

TCMB'nin katılım bankalarının katılma hesaplarına uyguladığı kar payı oranlarını ve finansman krediler için uyguladığı kâr oranlarını "Faiz ve Kâr Payı İstatistikleri" adıyla bugün ilk defa yayımlamaya başladığı aktarılan analizde, kar payı istatistiklerinin katılma hesapları için haftalık akım kar payı oranları, krediler için ise haftalık akım kar oranları ve aylık stok kar oranları olmak üzere üç farklı veri setinden oluştuğu bildirildi.

İlginizi ÇekebilirYazıda söz konusu yeni seriler incelenerek ilgili bankacılık sektörü istatistikleri ile karşılaştırmalı bir analiz sunulduğu aktarılan analizde, Türk lirası (TL) cinsinden katılma hesaplarına uygulanan haftalık akım kar payı oranları ile mevduat bankalarının TL vadeli mevduatlara uyguladığı haftalık akım faiz oranlarının çoğunlukla birbirine yakın seyrettiği, ancak faiz oranlarının yükseldiği dönemlerde kar payı oranlarının faiz oranlarını gecikmeli takip ettiğinin görüldüğü vurgulandı.

Analizde, bu durumun piyasa koşullarındaki değişimlere bağlı olarak, ilgili hafta açılan yeni hesaplar ile daha önce açıldığı, o hafta kapanan hesapların getirileri arasındaki farklılaşmadan kaynaklandığı aktarıldı.

Aynı karşılaştırmanın ABD doları ve avro cinsinden açılan hesaplar için yapıldığında, ABD doları cinsi mevduat ve katılma hesapları için getiri oranlarının yakın seyrettiği vurgulanan analizde, avro cinsi hesaplarda ise kar payı oranlarının faiz oranlarının üzerinde gerçekleştiğinin gözlendiği kaydedildi.

Merkez Bankası'ndan son dakika sürpriz faiz kararı"TÜKETİCİ KREDİLERİNDE, KATILIM BANKALARININ UYGULADIĞI KÂR ORANLARI DAHA DÜŞÜK"

Analizde, şu bilgilere yer verildi:

"Kredi kar oranı istatistikleri ise akım ve stok olmak üzere iki ayrı veri seti olarak yayımlanmakta. Akım kar oranları ilgili hafta içinde açılan yeni kredilere uygulanan oranları, stok kar oranları ise ilgili tarihte açık bulunan tüm kredilere uygulanan oranları gösteriyor. Katılma hesaplarından farklı olarak, kredi kar oranları kredinin açılış anında belirlendiğinden, kredi faiz oranlarıyla karşılaştırıldığında bir dönem uyumsuzluğu bulunmuyor. Katılım bankalarının TL kredi kâr oranları ile bankacılık sektörünün TL kredi faiz oranları karşılaştırıldığında, ticari kredilerde her iki banka grubunun uyguladığı oranların benzer olduğu görülüyor. Ancak tüketici kredilerinde, katılım bankalarının uyguladığı kâr oranlarının daha düşük olduğu ve bu farkın 2023 Ağustos ayından itibaren belirgin şekilde açıldığı gözleniyor."

Benzer bir durumun stok kredi kar oranları ve stok kredi faizleri için de geçerli olduğu aktarılan analizde, "Vadesi dolmamış tüm kredileri kapsayan stok veriler incelendiğinde, ticari kredilerde iki banka grubunun uyguladığı oranlar birbirine yakın seyrederken, tüketici kredilerinde faiz oranlarının tarihsel olarak kar oranlarından daha yüksek olduğu ve bu farkın 2023 ortasından itibaren arttığı görülüyor." değerlendirmesine yer verildi.

Borsa İstanbul günü yükselişle tamamladıAnalizde, konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinden oluşan tüketici kredi oranlarında gözlemlenen bu farkın katılım bankalarının işleyişinin geleneksel bankacılıktan ayrışmasıyla açıklanabileceği vurgulandı.

Mevzuat gereği, katılım bankalarının mal veya hizmet alımı karşılığı olmaksızın doğrudan nakit finansman sağlamasının mümkün olmadığı belirtilen analizde, bu nedenle, ihtiyaç kredileri kapsamında yalnızca hac/umre, eğitim ödemeleri ve dayanıklı tüketim malları gibi belirli alanlara yönelik olan ve doğrudan satıcıya ödeme yapılan finansman modelleri sunulduğu bildirildi.

Analizde, dolayısıyla, ihtiyaç kredilerinin tüketici kredileri içerisindeki payının katılım bankalarında diğer bankalara göre daha düşük olduğu aktarıldı.

Bankacılık sektöründe ihtiyaç kredilerinin tüketici kredileri içindeki payı yüzde 74 iken, katılım bankalarında bu oranın yalnızca yüzde 17 seviyesinde olduğu bildirilen analizde, şunlar kaydedildi:

"Ayrıca, katılım bankalarında bu finansmanın yalnızca mal veya hizmet alımı karşılığı kullandırılması nedeniyle, katılım bankalarının satıcılarla yaptıkları anlaşmalar dolayısıyla ihtiyaç kredisi kar payı oranları ihtiyaç kredisi faiz oranlarının altında seyrediyor. Özetle, katılım bankaları ile geleneksel bankacılık arasındaki yapısal farklar, müşterilere sağlanan fon getirilerinin ve kredi maliyetlerinin iki banka türü arasında ayrışmasına neden oluyor. Özellikle mevduat ve katılma hesaplarında müşteriye sağlanan getirinin belirlenme zamanındaki farklılık, doğrudan bir karşılaştırmayı zorlaştırıyor. Bu durum, parasal sıkılık düzeyinin belirgin değişiklik gösterdiği dönemlerde daha görünür hale gelmekte. Kredi faizleri ile kar payı oranlarının ticari kredilerde daha uyumlu hareket ettiği, tüketici kredilerinde ise iki banka grubu arasındaki ihtiyaç kredisi uygulama farklılığı nedeniyle ayrıştığı gözleniyor."



Kaynak ; Milliyet