Latin Amerika'da darbe mi olacak? Karayipler'e do?ru hareket eden Amerikan sava? gemilerinin anlam? nedir? Trump süreci "uyu?turucu mücadele" olarak tan?ml?yor ama perde arkas?nda çok daha derin bir hesap var: enerji rotalar?, Çin ve Rusya'n?n artan etkisi, Venezuela'da Maduro'yu devre d??? b?rakma planlar? ve bölgenin istihbarat a?lar?n? yeniden kurma çabas?.

Bugün Latin Amerika, sadece kartlar yeniden da??t?lm?yor, ayn? zamanda süper güçlerin gövde gösterisi yap?l?yor ve ABD'nin Afganistan-?ran-Kolombiya hatt?n? da kapsayan uyu?turucu trafi?i üzerindeki denetim giri?imleri, bu mücadelenin ekonomik ve jeopolitik boyutlar?n? geni?letiyor. ?stanbul Ayd?n Üniversitesi'nden uluslararas? ili?kiler uzman? Dr. Canan Tercan son geli?meleri Milliyet.com.tr'ye de?erlendirdi.

Al?nt? Metni?stanbul'un kuzeyi de güneyi de fay! Prof. Dr. Ü?ümezsoy uyard?: 'Uzunluklar?n? bilmiyoruz'BARI? ADI ALTINDA MÜDAHALE

- Trump dünyaya bar??? getirdi?ini söylüyor; peki neden ba?kan olunca stratejik bölgelere nüfuz etmeye yöneldi? Trump'?n politikas?n?n arka plan?nda ne var?

Trump dünyaya bar??? getiren lider oldu?unu ve hatta Nobel Bar?? ödülünü hakketti?ini söyledi, ancak durum tam tersini gösteriyor. Kendisi, dünyaya küresel çat??ma ve kaos getiren lider oldu ve bu yönde sava? bakanl???n? da organize etti. Peki Trump neden Amerika'n?n ba?kanl?k koltu?una ikinci kez oturur oturmaz, dünya haritas?ndaki kritik öneme sahip pek çok topra?? hedef ald??



Cevap aç?k, Trump'tan ziyade, Amerikan devlet akl?n?n d?? politikas? bu yönde ?ekillendi?i için. Amerika d?? politikas?n?n y?llar içindeki seyri somut bir bilgi ç?kar?yor önümüze; 2. Dünya savas?ndan sonra dünyada kaos ve sava? ç?kartan ba?l?ca ülke Amerika'd?r. Amerikan devlet akl? bir liderin seçimini onaylar ama d?? politikay? masaya kendisi koyar. Bush; Irak ve Afganistan, Obama; Libya ve Suriye, Clinton, Bosna ve Kosova; Biden, Ukrayna ve Gazze sava?lar?n?n arka plan dizayn?nda yer alan ve sonra bar?? ad? alt?nda müdahale eden liderler olarak sahneye ç?kt?lar. NATO ise Amerika'n?n me?ru gördü?ü çat??malara bar?? ad? alt?nda müdahale için haz?r tutulmaktad?r.

Dahas? Amerika, sadece baz? bölgelerde terörü desteklemek ya da çat??malara saha olu?turmakla kalmaz. Gerekti?inde darbeler de organize eder. Bunu en fazla kom?u Latin Amerika ülkeleri deneyimledi. Has?l? durum Trump'? a??yor.

Meteoroloji'den 10 ilde sar? alarm! AKOM saat verdi: ?stanbul'a uyar? üstüne uyar?ABD'N?N VENEZUELA'DAK? ASIL AMACI

- ABD'nin darbeleri ve müdahaleleri gerçekten bu kadar sistematik miydi? Latin Amerika ve Orta Do?u örnekleri nelerdir?

Evet. ABD varl?klar? yönetmek ve dünyay? domine etmek istiyor. 2. Dünya sava?? sonras? Amerika'da ba??ms?z hareket etmek isteyen liderlere 40 dan fazla darbe giri?imi var CIA ve ABD'nin. Latin Amerika'da kanl? süreçler ve sola yönelik siyasi tutuklamalar sonucu darbe ile indirilen liderlerden baz?lar?; 1954'te Guatemala'da Arbenz, 1973'te ?ili'de Allende, 1964'te Brezilya'da Goulart, 1976'da Arjantin'de Peronist hükümetler, 1989'da Panama'da Noriega, 1991'de Haiti'de Aristide ve 2009'da Honduras'ta Zelaya'd?r.

Orta Do?u'da ise ?ran'da 1953'de Ba?bakan Musadd?k'?n Anglo-Iranian Oil Company'yi (?imdiki BP) millile?tirmesi sonucu CIA destekli "Ajax Operasyonu" ile devrildi ve ?ah R?za Pehlevi iktidara gelerek, ?ran petrolünü Bat? ?irketlerine yeniden açt?. Irak'da 2003'de ABD taraf?ndan Saddam indirildi, Irak petrol rezervleri Amerikan ve ?ngiliz ?irketlerine aç?ld?. Libya'da 2011'de Afrika'da petro-dinar temelli ortak para ve ba??ms?z enerji sistemi kurmak isteyen Kaddafi NATO müdahalesiyle devrildi. Libya parçaland?; petrol üretimi Bat? denetimine geçti.



MONROE DOKTR?N?

Tüm bu darbeler, do?al zenginlikleri-ticaret yollar?, petrol, k?ymetli maden, kahve ve nadir elementler vs. üzerinde ABD hegemonyas?n? sürdürme amac?n?n parças?yd?.

Has?l? Amerika Birle?ik Devletleri dünyay? domine etmek için kaos ç?kartt? çünkü Amerikan devlet akl? d?? politikada kaos ve sömürü üzerine kurulu. Bizim cumhuriyetle gelen d?? politikam?z ise 'yurtta sulh cihanda sulh' üzerine kuruludur. Bak?n?z Amerika, devlet akl?n? olu?tururken Latin Amerika'y? arka bahçesi olarak 1823'de Monroe doktrini ile kabul etti ve bu doktrine 200 sene sad?k kald?. Dahas?, hala bu doktrinle devam eden Amerika var kar??m?zda. Latin Amerika darbelerinin içteki me?ru yüzü bu doktrindir asl?nda.

Hayat? 15 saniyede de?i?ti: Hiçbir ceza onu eski haline getirmeyecekMonroe Doktrini güçlü olmak için Amerika'ya daimi kaynak tedariki ilkesidir. Amerika'n?n 2. Dünya Sava??n? kazanmas?nda en önemli etkenlerden biri Venezuela'y? arka bahçe olarak kullanmas?d?r. ?imdi bu kaynaklar?n? geri almak istiyor.

GÜCÜNÜN FARKINDA, HIZLI HAREKET ED?YOR

- Peki Ba?kan Trump'?n fark? ne? Ba?kanl?k tarz? ve Latin Amerika özelinde hedefi nedir?

Amerika'n?n kaynak kontrolüne yönelik d?? politikas? vard?, bu Ba?kan Trump ile ba?lamad?. Trump aç?k sözlü, otel ve kumarhane patronu milyarder. Valilik, senatörlük gibi resmi vazife deneyimi olmad??? için söylemlerini bürokrasi d??? olu?turan bir lider. Gücünün fark?nda, kartlar?n? aç?k oynayarak h?zl? hareket ediyor ve inisiyatif al?yor. Kamuoyunda me?ruluk onun için ikinci plan. Bu yüzden net olarak Grönland ve Kanada'y? istedi?ini aç?kça söyledi. Ancak bu onun tek ba??na kabinesi ile ald??? bir karar de?ildi. Direk söylem ile tepkileri ö?rendi, nab?z yoklad? ve sonraki süreç ile alakal? pozisyon belirledi.

Di?er taraftan, Trump eylem olarak, kendisinden önceki ba?kanlardan farkl? hareket etmiyor. Hepsi ?srail ile müttefik idi, Nobel Bar?? ödülü alan Obama bile askeri operasyonlar yap?ld? ve Clinton döneminde ise Balkanlar müdahale masas?ndayd?. Trump döneminde, ABD masas?nda Monroe Doktrini ve Latin Amerika var.

Bu noktada ba?kanl?k, seçilen liderin verilen vazifeyi nas?l ba?araca?? ve söylemi nas?l olu?turaca?? ile ilgili bir süreç. Obama ve Clinton kamuoyunu kar??lar?na almadan, 'me?rula?t?rma' ile uluslararas? müdahale edilmesi gerekti?ini dü?ündüler. Saksafon çalarak, ya da öz çekim vs yaparak halka sempatik görünmeyi tercih ettiler. Ba?kanl?k k?stas? ise süreç de?il onlara verilen görevde ne derece ba?ar?l? olduklar? ile ilgili.

PKK'n?n son hamlesinin ?ifreleri...BU AÇIKLAMA ZATEN ABD'N?N KOLOMB?YA'DAK? VARLI?INI VE EMELLER?N? GÖSTERMEYE YETERL?

Amerika; Kolombiya'ya, Venezuela'ya, Meksika ve Brezilya'ya müdahale yapar m?? Darbe yapabilir. Bunun için Nobel Bar?? Ödülü ile Venezuela'da diktatör yönetim izlemini verdirdi dünyaya. D??i?leri Bakan? Marco Rubio'nun bas?n aç?klamas? enteresand?; 'Kolombiya'daki kurumlar, özellikle ordu ve polis hâlâ ABD'ye sad?k. Fakat Kolombiya'daki tek sorun, ba??ndaki deli ba?kan. Bu adam akl?n? yitirmi?' yani Kolombiya'da manda/sömürge yönetimi uygulam??lar. Orada devletin içine girip, devlet içinde ba?ka bir devlet olarak yönetmi?ler. 'Egemen ba??ms?z bir ülkenin polisi ve askeri sadece kendi devletine sad?k olur'. Bu aç?klama zaten ABD'nin Kolombiya'daki varl???n? ve emellerini göstermeye yeterli.

Netice olarak, ba?ar?l? olmak isteyen Trump var ve masada O'na verilen vazife Latin Amerika'y? tekrar Amerika için arka bahçe yapmak. Hangi argümanlar? nas?l kullanacak hep birlikte görece?iz.



'PLAN COLOMBIA' BA?ARILI OLDU MU?

- Kolombiya ve uyu?turucu politikas?: ABD gerçekten mücadele mi etti, yoksa kontrol mü kurdu? 'Plan Colombia' tam olarak ba?arl? oldu mu?

Bunu anlamak için geriye gitmek laz?m. 2000'e do?ru tekrar sol rüzgar?n esti?i ve ABD'den kopu?un ba?lad??? Latin Amerika'da, ABD'de bo? durmad? bölgede Kolombiya'y? kendisine askeri kontrol merkezi yapt?. Sol örgütler ve uyu?turucuyla mücadele söylemini ile ABD, Kolombiya'ya 2000-2020 aras? Plan Colombia kapsam?nda toplamda yakla??k 10-12 milyar dolar yat?r?m ve askeri harcama yapt?. Ancak 20 y?lda uyu?turucu bitmedi, yoksulluk ve suç ciddi oranda azalmad?. Fakat istenen oldu ve Kolombiya ABD'nin arka bahçesi olarak çal??t?. Venezuela gibi ülkeler de buradan kontrol edildi ve kaynaklar? ABD taraf?ndan yönetildi.

DARBE G?R???MLER? VE YAPTIRIMLARLA BASKILAMA ÇALI?MALARI

- Kafalarda hep ?u soru vard?; Amerika Kolombiya'da 20 sene uyu?turucuyla mücadele mi etti yoksa kontrol mü etti? Ayn? sorular ayn? döneme rast gelen Amerika'n?n y?llarca devam eden Afganistan operasyonlar?nda da gündemdeydi. Amerika ba?ar?l? olamad? peki neden bunca emek ve para verdi, kar??l???nda ne ald??

ABD, Afganistan'dan ?ran'a geçen uyu?turucu ticaret hatt?n? ve ?ran-Venezuela hatt?n? ve Kolombiya'y? stratejik olarak kontrol etmeye çal??t?. Bu bölgeler dünya uyu?turucu ticaretinde kritik noktalar. Bir yandan da Venezuela'y? ciddi darbe giri?imleri ve yapt?r?mlarla bask?lamaya çal??t?.



ABD'N?N ?RAN RAHATSIZLI?I: LAT?N AMER?KA'YA NÜFUS ED?LD?

- Latin Amerika'da ?ran, Hizbullah, Çin ve Rusya'n?n rolü nedir; Latin Amerika'n?n gelece?inde neler beklenmeli?

Bir meselede tabi Hizbullah'?n Lübnan a??rl?kl? diasporas? ile bölgede ?ran'?n kuvvetlenen ?ii nüfusu. Lübnan iç sava?? ile ?ran ve Hizbullah'?na ait büyük kitleler Latin Amerika'ya özellikle Venezuela'ya göç ettiler. Y?llar içinde ?ran Ahmedi Nejat döneminde Hugo Chavez ile çok s?k? ili?kiler kurdu. ?ran'a ait Hizbullah'?n kara para ve uyu?turucu ticaretinden finans sa?lad???, uyu?turucu rotas?nda, Venezuela'dan al?p Afrika pazar?na satt??? yönünde iddialar da gündeme geldi. Amerika bundan rahats?zd?. Müttefiki ?srail'in dü?man? ?ran Latin Amerika'ya nüfus ediyordu.

Günümüzde ise, Venezuela, Kolombiya, Brezilya, Meksika ve Küba gibi ülkeler ABD'ye kar?? duruyorlar. Dahas?, Çin ve Rusya'n?n deste?i ve ?ran'?n pazara girmesiyle yapt?r?mlar? k?rmak için dayanaklara da sahipler. Y?llard?r, Çin'in büyük yat?r?mlar? var Amerika'n?n arka bahçesinde. Yani arka bahçe dü?man blo?unun eline geçmek üzere. Devasa petrol, do?algaz ve maden yataklar? ve üstelik dünya ticaretinin akt??? en önemli noktalardan Panama Kanal?'ndan vazgeçmek istemeyen Amerika, Trump döneminde bu bölgeye yönelecek. Aksi takdirde hepsini kaybedecek ve suç kartelleri de dü?man hatt?n?n yörüngesinde hareket edecekler ve yeni dünya düzeninde Amerika haritada kendi bayra??yla var olmayan, ancak kullan?m hakk? kendisine ait olan bu k?tay? kaybedecek.

TBLO DE????YOR, AYNI OYUNLARI YUTMAYA N?YETLER? YOK

- 'Yeni So?uk Sava?' Latin Amerika'da m? ba?l?yor?

Bugün Latin Amerika'da ya?anan de?i?im, sadece ideolojik de?il, jeopolitik bir k?r?lma. ABD, t?pk? Orta Do?u ve Asya'da oldu?u gibi, burada da hegemonyas?n? korumakta zorlan?yor. K?ta ülkeleri art?k tek bir kutba yaslanmak yerine ?ran, Çin, Rusya ve hatta Türkiye gibi aktörlerle çok tarafl? bir diplomasi yürütüyor. Latin Amerika, uzun y?llar 'darbelerin k?tas?' olarak an?ld?. Ama bugün tablo de?i?iyor: halklar geçmi?teki darbeleri, sömürüyü ve d?? müdahaleleri unutmad? ve bu kez ayn? oyunlar? yutmaya niyetleri yok.

Toparlayacak olursak, Amerika Birle?ik Devletleri, Latin Amerika'dan vazgeçmez çünkü, devlet doktrini olarak kayda geçen tarihsel misyonu bu yönde. Trump'?n bu bölgeyi istemesi de ABD devlet politikas? ile ilgili. Latin Amerika ise art?k ABD yörüngesinden kurtulmaya niyetli. Çin Rusya ?ran bu bölgede finans ve savunma alan?nda ciddi destekçiler. Son olarak uyu?turucu kartellerinin de ba??ms?z de?il ülkelerle ili?kili oldu?unu söylemek mümkün.


Kaynak ; Milliyet