[aSpeNDos]

James Webb Uzay Teleskobu (JWST), kozmik tarihin en eski süpernovalarından, yani yıldız patlamalarından birini görüntüleyerek bilim dünyasında bir ilke imza attı. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) duyurusuna göre teleskop, Evren henüz 730 milyon yıl yaşındayken gerçekleşen bir yıldız patlamasından gelen gama ışını patlamasını tespit etti. Webb ayrıca bu süpernovanın ev sahibi galaksisini de belirlemeyi başardı. Bu keşif, daha önce kaydedilen en eski süpernovanın yaşından bir milyar yıldan fazla geriye gidiyor.

İlk kez bu kadar eski bir patlama gözlemlendi

Paylaşılan görüntülerde gama ışını patlaması, yakınlaştırılmış kutunun tam ortasındaki küçük kırmızı bir iz olarak seçilebiliyor. ESA açıklamasında yer alan araştırmacı Andrew Levan, “Bu gözlem, Webb’in Evren henüz şimdiki yaşının yüzde 5’indeyken bile tekil yıldızları tespit edebildiğini gösteriyor,” dedi. Son 50 yılda, Evrenin ilk milyar yılına ait sadece birkaç gama ışını patlaması tespit edilebildiğini belirten Levan, bu olayın son derece nadir olduğunu vurguladı.

Görsel:(NASA, ESA, CSA, STScI, A. Levan (IMAPP))

Araştırmacıları şaşırtan bir diğer bulgu ise 13 milyar yıl önceki bu süpernovanın, günümüz galaksilerindeki modern süpernovalara oldukça benzer özellikler taşıması oldu. Bilim insanları, erken evrendeki yıldızların daha kütlesiz elementlere sahip olduğu, daha büyük kütleli doğduğu ve çok daha kısa ömürlü olduğu düşünüldüğü için çok farklı bir tablo bekliyordu. Ekipten Nial Tanvir ise “Açık fikirle yaklaştık ve Webb, bu süpernovanın modern süpernovalarla neredeyse aynı olduğunu gösterdi,” açıklamasını yaptı.

Bu keşif, küresel bir rasathane zincirinin hızlı koordinasyonuyla mümkün oldu. İlk olarak NASA’nın Neil Gehrels Swift Gözlemevi X-ışını kaynağının konumunu belirledi. Ardından Kanarya Adaları’ndaki Nordic Optical Telescope, kaynağın olağanüstü uzak olabileceğini gösteren veriler topladı. Sonrasında Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nin Very Large Telescope’u, patlamanın Büyük Patlama’dan 730 milyon yıl sonra gerçekleştiğini hesapladı. Tüm bu süreç ESA’ya göre 17 saatten kısa sürede tamamlandı.

Bilim ekibi, erken evrende oluşan gama ışını patlamalarını ve bu patlamaların arkasında yer alan galaksileri daha detaylı incelemek için Webb’den daha fazla gözlem zamanı aldı. Levan, “Bu parıltı Webb’in daha fazlasını görmesine yardım edecek ve galaksinin bir nevi parmak izini çıkaracak,” sözleriyle devam gözlemlerinin önemine dikkat çekti.


Kaynak ; Milliyet