2020’de Avustralya Ulusal Bilim Ajansı CSIRO, Doğu Antarktika’daki Totten Buzulu yakınlarına bir Argo yüzücüsü (okyanus verisi toplayan, serbest dolaşan robot) bırakmıştı. Ancak değişken gelgitler robotu çok daha güneye sürükledi ve cihaz sonunda Denman buz sahanlığının altında kayboldu. Araştırmacılar robotun kaybolduğunu düşünüp umudu kesmişti, ta ki geri dönene kadar.
Bu minik araştırma robotu sekiz ay sonra, üstelik daha önce hiçbir bilimsel aracın ulaşamadığı noktalardan sıcaklık ve tuzluluk verileri getirmeyi başardı. Bu veriler, Doğu Antarktika’daki Denman ve Shackleton buz sahanlıklarının erime riski ve iklim değişikliğine karşı hassasiyeti hakkında çok daha net bir tablo sunuyor. Bulgular Science Advances dergisinde yayımlandı.
Küçük robotun büyük keşfi
Antarktika’daki dev buz sahanlıkları, okyanus ile buzullar arasında koruyucu bir tampon görevi görüyor. Ancak okyanus suları ısındıkça, sıcak su buz sahanlığının altına doluyor ve tabanı zayıflatıyor. Bu süreç hızlandıkça küresel deniz seviyeleri yükseliyor.
Bu nedenle bu alanları ölçmek hayati önem taşısa da sahanlıkların bazı yerleri binlerce metre kalınlığında olduğu için doğrudan ölçüm yapmak son derece zor. Argo robotu işte buzun altına dalışı tamamen tesadüftü. Robot sekiz aylık süreçte, deniz tabanından buz tabakasının altına kadar her beş günde bir sıcaklık ve tuzluluk profili topladı. Bu, Doğu Antarktika’da bir buz sahanlığının altından alınan ilk veri seti oldu.
Saç dökülmesine yeni ilaç: İlk denemelerde saç büyümesini %539 oranında artırdıToplamda 2.5 yılda 195 profil kaydedildi ve bunların büyük kısmı daha önce hiç ölçülmemiş bölgelerden geldi. Konumunu GPS kullanmadan takip etmek için araştırmacılar yaratıcı bir yöntem geliştirdi: Robotun buz tabanına çarptığı anlar kaydedildi ve bu çarpışma derinlikleri uydu verileriyle karşılaştırılarak cihazın buz altındaki rotası çıkarıldı.
Bu sayede, Shackleton buz sahanlığının henüz sıcak su etkisine açık olmadığı; buna karşılık Denman bölgesinde erimenin başladığı doğrulandı. Ayrıca buz sahanlıklarını bir arada tutan kırılgan bir ısı dengesi de ortaya çıkarıldı. Araştırmacılar şimdi benzer Argo robotlarını Antarktika’nın daha da keşfedilmemiş bölgelerine göndermeyi planlıyor.
Kaynak ; Milliyet