MİLLİYET.COM.TR / Son dönemde peş peşe gelen zehirlenme vakaları Türkiye’nin gündemine oturdu. Almanya’dan İstanbul’a gelen ve İstanbul Fatih’te bir otelde kalan 4 kişilik ailenin ölümü gündemi sarstı.
Böcek ailesinin ölümüne ilişkin ilk etapta midye, tavuk tantuni, kokoreç ve kumpir gibi gıdalardan şüpheleniliyordu. Adli tıp raporuna göre Böcek ailesinin oteldeki kimyasal madde zehirlenmesinden etkilenmiş olabileceği ortaya çıktı.
EN GÜÇLÜ BULGU ALÜMİNYUM FOSFİT
Artık en büyük şüpheli, otel ilaçlanırken kullanılan kimyasal madde olan alüminyum fosfiti işaret ediyor. Raporun son hali 28 Kasım 2025 tarihinde açıklanacak. Rapora göre Böcek ailesi oteldeki kimyasal madde zehirlenmesinden etkilenmiş olabilir.
TÜRK KAHVESİ KOMALIK ETTİ
Öte yandan geçtiğimiz günlerde Beyoğlu’nda iddiaya göre kafede içtiği Türk kahvesi nedeniyle fenalaşan mühendis Ayben Özçilingir Turtura (26), kostik madde (sodyum hidroksit) şüphesiyle entübe edilerek yoğun bakıma alındı.
Genç kadının boğazında, yemek ve soluk borusunda, mide ve akciğerinde yanıklar oluştu. Kahvenin kafenin mutfağında şişelere doldurulan endüstriyel bulaşık deterjanıyla hazırlandığı ortaya çıktı.
İSTANBUL'DA 13 YAŞINDAKİ EREN TAVUK DÖNER YEDİ, HAYATINI KAYBETTİ
Esenyurt'ta Eren Yılgın (13), işten dönen annesi tarafından evde ölü bulundu. Yılgın'ın akşam dışarıdan sipariş ederek yediği tavuk dönerden zehirlenmiş olabileceği şüphesi üzerine iş yerinden numune alındı.
3 İLDE ZEHİRLENME VAKASI
İncelemeler sürerken Kastamonu, Zonguldak ve Trabzon'da çeşitli etkinliklerde gerçekleşen organizasyonlarda çok sayıda kişi bulantı ve kusma şikayetleri gibi sebeplerden hastaneye başvurdu. Üç şehirde mevlüt ve düğünler için dağıtılan tavuklu pilav ve tavuk dönerden 100’den fazla kişi etkilenerek hastaneye kaldırıldı.
ALÜMİNYUM FOSFİT: ADIM ADIM ÖLÜME
Peki günlerdir adını sıkça duyduğumuz alüminyum fosfit nedir? Nasıl ölüme götürüyor? Kostik maddenin sağlığa zararı ne? Tavuk, midye, kokoreç ve kumpir gibi gıda ürünleri nasıl ölüme götürüyor? Vatandaşa önemli uyarılarda bulunan Gıda Denetim Uzmanı Nurten Sırma, milliyet.com.tr’ye yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Alüminyum fosfit tarım zararlıları için kullanılıyor. İnorganik bir bileşiktir. Katı halde iken su ile veya nemli bir ortamla karşılaşınca hemen yanıcı forma dönüşüyor. Toksik madde haline geliyor. Nemli ortamda fosfitin gazı denilen bir gaz üretiyor. Bunu ne için kullanıyorlar? Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izin verdiği bitkisel koruma ürünlerinin içinde de var. Sağlık Bakanlığı’nın lisanslı olarak izin verdiği ilaçlamaların içinde de var.
Tahıl depolarında, ambarlarda, gemilerin kargo alanları gibi kapalı yerlerde bazen zararlı kemirgenler, istenmeyen canlılar musallat oluyor. O zaman belli şartlarda son derece güvenlik tedbirleri alınarak. Fümigant denilen yani gaz ile haşere kontrolü sağlanan maddeler uygulanıyor. Alüminyum fosfit de bunlardan biri.
‘HAVA İLE YAYILIRSA ZEHİRLİYOR’
Bunun belli kuralları ve koşulları var. Gaz kapalı ortamda yapılıyor. Hava aracılığı ile yayılırsa zehirlenmelere sebebiyet veriyor. Yapan kişi işin ehli olmalı. Belli koşullarda, şartlarda bu yapılmalıdır.
‘ÖLDÜRÜCÜ TOKSİK ETKİSİ VAR’
Öldürücü toksik etkisi olan gaz formunda. Eğitim ve yetkili operatörler tarafından uygulanması isteniyor. Hatta uygulayan kişiler profesyonel ekipmanlar da giymelidir.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ NELER?
Bu uygulamalar pek çok yerde yapılıyor. Türkiye’de alüminyum fosfit uygulaması yapılabiliyor. Burada mesele biraz da denetimde. Fosfit gazını soluduğunuz zaman kapalı alanda zehirlenmelere yol açabileceği çeşitli kaynaklarda yer alıyor. Mide ağrısı, boğaz ağrısı, bulantı, kusma, göğüs sıkışması, ritim bozukluğu gibi belirtileri olabiliyor.
‘ZEHİRLENME TÜRLERİ KARIŞTIRILABİLİYOR’
Gıda zehirlenmeleri, kimyasal zehirlenmeler ve gaz zehirlenmeleri şeklinde oluyor. Bu kişiler hastanenin acil servislerine başvuruyorlar. Burada müracaatlar doğru sınıflara ayrılacak doğru tespit edilerek Sağlık Bakanlığı’na bildirilmelidir. Burada zehirlenmeler birbiri ile karışabiliyor. Hastalananların doktorlara şikayetini doğru anlatması lazım. Ne yediler, gün içinde ne oldu? Doğru bir şekilde doktorlara aktarmaları gerekiyor. O zaman tedavinin rotası da doğru belirleniyor.
EN BÜYÜK TEHLİKE: TAVUK DÖNER
Gıda zehirlenmeleri deyince en fazla yaşanan tavuk zehirlenmeleridir. Tavuk zehirlenmelerinden dolayı gıda zehirlenmesinin yaşanmasının nedeni salmonella denilen bakterinin hızlı yayılmasıdır. Salmonella özellikle son dönemde bütün dünyanın başına bela olmuş durumda. ABD’de ‘dilimlenmiş salatalıklara salmonella bulaştı’ diye firmalar ürünlerini geri çağırıyor. Muhtemelen sulama ve toprak kanalı ile bu bakteri yayılıyor.
Ülkemizde de tavuk zehirlenmelerini çok duymaya başladık. Daha fazla zehirlenme vakaları tavuktan dolayı duyulmaya başlanırsa akıllara şu soru gelir: Kesimhanelerde, kümeslerde salmonella vakası mı yaşanıyor? Kesimhanelerin daha fazla denetim altına alınması lazım. Salmonellanın kısır döngüye girdiği süreç yaşanıyor olabilir.
‘İŞİ PROFESYONEL YEMEK ŞİRKETİNE VERMEK AKILLICA OLUR’
Öte yandan ülkemizde düğün yemekleri, cenaze yemekleri, nişan yemekleri tarzında organizasyonlar sıkça yapılır. Tavuk son derece hassas davranılması gereken bir gıdadır. Acaba o mevlütte nereden tavuk temin ettiler? Ucuz temin ediyorlarsa oranın güvenilirliğini nereden bileceğiz? Buralarda işi profesyonel bir yemek şirketine vermek son derece akıllıca olacaktır.
Bir aileye yemek yapmak ile 100 kişiye yemek yapmak arasında fark var. 100 kişiye tavuk yapılıyorsa onlarca çiğ tavuk satın alınmak zorunda. Her birini ayrı kontrol etmek zorunda. Düğün, nişan, sünnet yemekleri profesyonel şirketlere verilmelidir. Düğün salonlarındaki yemek hizmeti de o bölgede bulunan belediyeler tarafından da kontrol edilmelidir.
‘OLAĞAN ŞÜPHELİ DE OLSA BEN MİDYEDEN ÖLEN DUYMADIM’
Gece satışa çıkan, vergisini ödemeyen kayıt dışı seyyar satıcılar köşe başlarında ürün satıyor. Örneğin arabada tavuk pilav satıyorlar. Bir tepside mide satıyor ama üretim izni var mı? Nerede satıyor? Midye uygun koşullarda üretilirse sağlık anlamında problem yok. Midye Avrupa’da da tüketilir. Tarım ve Orman Bakanlığı, “denizin temiz bölgelerinden çıkarılacak. Laboratuvar analizleri yapılacak. Gerekirse çiftlik midyesi olacak” diyor. Kaçak avlanıyor ve bunu gece satıyorsa, midye dolmayı kötü şartlarda hazırlayıp satıyorsa bu denetim altında değildir. Midye dolma olağan şüpheli olsa da ben meslek hayatımda midye dolmadan ölen duymadım. Ancak riskleri var.
‘BELİRTİSİ 3 GÜN SONRA BİLE ÇIKABİLİR’
Tavukta, yumurtada, hindide, çiğ sebzelerde, süt ve süt ürünlerinde salmonella vardır. En fazla tavuk etinde rastlanılır. Belirtileri klasik gıda zehirlenmeleridir. Bulantı, kusma, ishal zaman zaman kanlı ishal gibi durumlar yaşanabilir. Gıda zehirlenmesi yemek yenildikten sonraki yarım saat ile 72 saat arasında herhangi bir zaman aralığında ortaya çıkabilir. Yemeği yedin birinci gün iyisin, ikinci gün iyisin, üçüncü gün kötü bir tablo ile karşılaşılabilir. Buna dikkat etmek lazım.
KAHVEDE KOSTİK MADDE BULGUSU... KOSTİK NASIL ZEHİRLİYOR?
Sodyum hidroksit çok kullanım alanı olan bir alkali maddedir. Genel olarak kostik adıyla bilinir. Dezenfektan endüstrisinde kullanılır. Gıda sektöründe kullanım alanları vardır. Genel olarak yakıcı özelliktedir. Gıda sektöründe mutfaklarda şu amaçla kullanılıyor: Davlumbazdaki yağ kalıntılarının temizlenmesi. Fırınların temizlenmesi. Organik maddeleri çözer ondan dolayı çok dikkatli kullanılması lazım. Güçlü bir bazdır, suyla çözüldüğünde marifeti şudur: Oradaki bütün protein grubunu, yağları çözer, temizlikte eşsiz bir üründür.
‘ÜZERİNDE ETİKET BİLGİLERİNİN OLDUĞU UYARICILAR YAZILMALI’
Temizlik sektöründe kullanılan kostik ağız yoluyla alınmamalıdır. Burada gıda firmaları uyarılır. Eğer içeride kostik gibi deterjan gibi yağ, protein çözücü maddeleri kullanıyorsanız bunların mutfak kısmında karıştırılmaması adına üzerinde etiket bilgilerinin olduğu uyarıcılar yazılmalıdır.
‘SODYUM HİDROKSİT ZEHİRLEMEZ YAKAR’
Kullanım alanı geniştir ancak asla gıda ile temas etmemelidir. Bununla ilgili geçtiğimiz yıllarda ABD’de bir vaka yaşandı. Kostik sodanın bulaştığı bir okul kantinindeki gıdalardan dolayı çocuklar zarar gördü. Sodyum hidroksit aslında zehirlemez yakar. Ağız yoluyla aldığınızda sindirim sisteminin tüm yolunu. Yemek borusu, mide ile bağlantılı olan organlarda dokuda yanıklar meydana geliyor. Bu aslında zehirlenme değil, doku tahribatıdır. Kişiler bu konuda zarar görüyorlar.
‘TEMAS EDİLDİĞİNDE DAHİ DERİDE YANIKLAR OLUR’
Sindirim sistemindeki organlarda hasar meydana geliyor. Bazen katı, bazen şeffaf hatta su renginde olabiliyor. O nedenle su ile karışmaması için üzerinde etiket olmalı, mutfaklardan uzak yerlerde saklanmalı ve bütün personeller bu konuda bilgilendirilmelidir. Bu maddeye temas edildiğinde dahi deride yanıklar olabiliyor.
‘YUTULDUĞUNDA TEDAVİSİ ZOR’
Bunun en belirgin özelliği yutulduktan tedavisi biraz zordur. Zehirlenmeden çok aşındırma etkisi vardır. Yani korozif maddedir. Yuttuğunda dokularda erozyon, aşınma, yanık, doku hasarına neden olur.”
Kaynak ; Milliyet