Çin Ticaret Bakanl???ndan yap?lan aç?klamada, nadir toprak elementleri içindeki a??r ve orta a??r metallerin askeri uygulamalarda kullan?ld??? hat?rlat?larak, "Çin hükümetinin nadir toprak elementleri ve ba?lant?l? ürünlerin ihracat?n? kontrolü, yasalara ve düzenlemelere uygun me?ru bir tedbirdir." ifadesi kullan?ld?.

Küresel durumun çalkant?l? oldu?una, silahl? çat??malar?n zaman zaman ortaya ç?kt???na i?aret edilen aç?klamada, Çin'in sorumlu bir ülke olarak, dünya bar???n? ve bölgesel istikrar? korumak ve silahlar?n yay?lmas?n?n önlenmesi gibi uluslararas? yükümlülüklerini yerine getirmek üzere söz konusu malzemelerin ihracat?na yönelik tedbirler ald??? belirtildi.

Aç?klamada, söz konusu tedbirlerin "ihracat yasa??" de?il "ihracat kontrolü" oldu?unun alt? çizilerek, sivil amaçl? kullan?ma yönelik taleplerin onay süreçlerinde gerekli destek ve kolayl???n sa?lanaca?? vurguland?.

Trump'?n, söz konusu tedbirlere yönelik ele?tirilerinin, "tipik bir çifte standart örne?i" olarak nitelendi?i aç?klamada, Washington yönetiminin uzun zamand?r ulusal güvenlik kavram?n? genelle?tirerek ihracat kontrollerini istismar etti?i, yarg? yetkisini s?n?r a??r? kullanarak aralar?nda yar? iletkenler ve çiplerin oldu?u çok say?da ürünün ihracat?n? yasaklad??? kaydedildi.

Aç?klamada, ABD'nin ihracat kontrol listesinin 3 binden fazla ürünü kapsad???na, Çin'inkinin ise 900'ün biraz üzerinde oldu?una dikkati çekilerek, "ABD'nin uygulad??? tedbirler, i?letmelerin me?ru haklar?n? ve ç?karlar?n? zedelemi?, küresel tedarik zincirinin güvenli?ini ve istikrar?n? bozarak uluslararas? ekonomik ve ticari düzeni derinden etkilemi?tir." ifadelerine yer verildi.

"TAR?FE SAVA?I ?STEM?YORUZ AMA BUNDAN DA KORKMUYORUZ"

Ba?kan Trump'?n, Çin'in tutumunda ?srar etmesi halinde, bu ülkeye yüzde 100 ek gümrük tarifesi getirilece?i, ayr?ca tüm kritik yaz?l?mlar?n ihracat?n?n durdurulaca??n? duyurmas?na ili?kin ise aç?klamada, "Çin'i sürekli yüksek tarifelerle tehdit etmek do?ru yakla??m de?il. Tarife sava?? istemiyoruz ama bundan da korkmuyoruz." denildi.

ABD'nin eylül ay?nda Madrid'de yap?lan tarife müzakerelerinin son turunun üzerinden geçen 20 günlük sürede Çin'e yönelik çok say?da k?s?tlay?c? tedbiri yürürlü?e soktu?una i?aret edilen aç?klamada, bu dönemde yeni Çinli ?irketleri ihracat kontrolü listesine ekledi?i, ?irketlere yeni denetim zorunluluklar?yla müdahale edildi?i, Çin'in deniz, lojistik ve gemi in?aat? sektörlerine yönelik, ulusal güvenlik gerekçesiyle soru?turmalar ba?lat?ld??? kaydedildi.

Aç?klamada, tüm bu ad?mlar?n Çin'in ç?karlar?na zarar verdi?i ve ikili ekonomik ve ticari i?birli?i atmosferini olumsuz etkiledi?i vurguland?.

NAD?R TOPRAK ELEMENTLER?

Çin Ticaret Bakanl???, 9 Eylül'de nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracat?na yönelik yeni k?s?tlamalar aç?klam??t?.

Bu kapsamda nadir toprak elementlerini ç?karma, eritme, ay?rma i?lemleri, m?knat?s malzemelerinin imalat? ile bu elementlerin ikincil kaynak olarak kullan?m? ve geri dönü?ümüyle ba?lant?l? teknolojilerin ihracat? k?s?tlan?rken i?lendikleri tesislerde montaj hatlar?n?n kurulmas?, tamir, hata giderme, bak?m ve güncelleme i?lemlerine ili?kin teknolojilerin transferine de kontrol uygulanaca?? bildirilmi?ti.

Ayr?ca, Çin'de üretilen nadir toprak elementlerini ihraç eden yabanc? ?irketlerin, sivil ve askeri ikili kullan?ma sahip ürünlerin ihracat? için Ticaret Bakanl???ndan lisans almas? zorunlu tutulmu?tu.

?hracat kontrolü uygulanan kritik mineraller listesine yenileri eklenmi?, batarya imalat?nda kullan?lan malzemeler ile süper sert metaller içeren baz? ürünlere de ihracat k?s?tlamas? getirilmi?ti.

APEC Z?RVES?'NDE YAPILACAK GÖRÜ?ME ÖNCES?NE DENK GELD?

Karar?n, ABD ile Çin aras?nda devam eden tarife müzakerelerinin sürdü?ü ve iki ülke liderlerinin bu ay?n sonunda Güney Kore'de düzenlenecek Asya Pasifik Ekonomik ??birli?i (APEC) Zirvesi kapsam?nda yüz yüze görü?meye haz?rland??? dönemde al?nmas? dikkati çekmi?ti.

Çin, ABD'nin çip sektörü ba?ta olmak üzere teknoloji alan?nda uygulad??? k?s?tlamalara kar??l?k, küresel arz?n büyük bölümünü kar??lad??? nadir toprak elementlerine daha önce de k?s?tlama ve kontroller getirmi?ti.

ABD'nin önceki Ba?kan? Joe Biden'?n Aral?k 2024'te çip sektörüne getirdi?i ihracat k?s?tlamalar?na galyum, germanyum ve antimon ihracat?n? k?s?tlayarak kar??l?k veren Çin, yeniden göreve gelen Ba?kan Donald Trump'?n ?ubat ay?ndaki ilk tarife art???na kar??l?k tungsten, tellür, bizmut, molibden ve indiyum ihracat?n? kontrol alt?na alm??t?.

Pekin yönetimi, Trump'?n nisanda duyurdu?u "kar??l?kl? tarifeler" kapsam?ndaki tarife art???na kar?? samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve ala??mlar?n?n oldu?u 7 kategorideki nadir toprak elementini ihracat kontrol listesine eklemi?ti.

Ç?N, KÜRESEL ÜRET?M?N YAKLA?IK YÜZDE 69'UNU KAR?ILIYOR

ABD Jeolojik Ara?t?rmalar Kurumunun (USGS) verilerine göre 2024'te dünya genelinde nadir toprak elementi üretimi 390 bin tona ula?t?, bunun 270 bin tonu Çin'de üretildi.

17 tür metal oksitten olu?an nadir toprak elementlerinin yakla??k yüzde 69'unu üreten, i?leme kapasitesi küresel pazar?n yüzde 85'ine ula?an Çin, ABD'nin teknoloji k?s?tlamalar? ve tarife hamlelerine bu alandaki ihracat kontrolleriyle kar??l?k vererek küresel pazardaki hakimiyetini ekonomik koza çevirme niyetini ortaya koyuyor.

TRUMP'IN TEPK?S?

ABD Ba?kan? Trump, sosyal medya hesab?ndan yapt??? payla??mda, Çin'in nadir toprak elementleri konusunda att??? ad?mlar? ele?tirmi?ti.

Pekin yönetiminin çok say?da ülkeye, nadir toprak elementleri üretiminin her unsuruna ihracat kontrolü uygulama niyetini bildiren mektuplar gönderdi?ini belirten Trump, böyle bir tutumun dünya piyasas?n? t?kayaca?? ve çok say?da sanayi kolunda küresel üretime zarar verece?i uyar?s?nda bulunmu?tu.

Çin'in tutumunu "sinsi" ve "dü?manca" diye niteleyen Trump, "Çin'in dünyay? esir almas?na asla izin veremeyiz." ifadesini kullanm??t?.

ABD Ba?kan?, bu tutuma kar??l?k 1 Kas?m'dan itibaren Çin'e yüzde 100 ek gümrük tarifesi uygulayacaklar?n?, ayr?ca tüm kritik yaz?l?mlar?n ihracat?n? durduracaklar?n? bildirmi?ti.



Kaynak ; Milliyet