Derleyen: O?uzcan At?? / Milliyet.com.tr - ?ran Savunma Bakan? Aziz Nas?rzade, ?srail'in 13 Haziran'da ba?latt??? sald?r?lar?n ard?ndan ilk kez bir yurt d??? gezisine ç?kt?. 10 günden uzun süren ve ABD'nin de nükleer tesisleri bombalayarak kat?ld??? çat??malar?n ard?ndan yap?lan ilk ziyaretin Çin'e yap?lmas? dikkat çekerken, Tahran'?n 13 Haziran'da ba?layan sald?r?lar?n ard?ndan etkisiz kalan hava gücünü Çin'den sat?n alaca?? uçaklarla güçlendirebilece?i iddialar? ortaya at?ld?.


?ran Savunma Bakan? Aziz Nas?rzade, ?anghay ??birli?i Örgütü (??Ö) toplant?s?na kat?ld?.

Al?nt? MetniGEÇM??TE DE ?DD?A ETT?LER: '?LG?S? ?Y?CE ARTTI'

?ran'?n Çin'den sava? uça?? alaca??na yönelik iddialar yeni de?il. Geçmi?te de bu konuda çe?itli iddialar ortaya at?lm?? olsa da somut bir geli?me görülmemi?ti. Bu iddia, ?srail'in ?ran'a gerçekle?tirdi?i sald?r?lar?n ard?ndan tekrar gündeme geldi. ?ran Savunma Bakan? Aziz Nas?rzade'nin Çin ziyareti s?ras?nda beraberindeki heyet ile birlikte ?ran'?n J-10 sava? uçaklar? tedarik edip edemeyece?ine ili?kin çal??malar yapt??? iddia edildi. 'Russian Arms' isimli Telegram kanal?nda yer alan iddiada, Hindistan ve Pakistan aras?nda ya?anan gerilim s?ras?nda Pakistan'a ait J-10 uçaklar?n?n PL-15 füzeleriyle Hindistan'a ait Rafale sava? uça??n? dü?ürmesinin ard?ndan ?ran'?n bu uçaklara olan ilgisinin artt??? ve J-10 uçaklar?n?n ?ran için önemli adaylardan biri haline geldi?i belirtildi.



?ran'?n daha önce Rusya'dan SU-35 sava? uçaklar? almaya yönelik görü?meler yapt??? biliniyordu. Bu konuda yap?lan görü?melerde anla?ma sa?land??? ifade edildi ama uçaklar?n ?ran'a ula?t???na dair hiçbir bilgi bulunmuyor. ?srail'in geçen günlerde gerçekle?tirdi?i sald?r?larda hayat?n? kaybeden ve Devrim Muhaf?zlar? Ordusundaki üst düzey isimlerden birisi olan Tümgeneral Ali ?admani, Ocak 2025'te ?ran ve Rusya aras?nda SU-35 sat???na ili?kin anla?man?n yap?ld???n? belirtmi?ti. Ancak Rusya'n?n halihaz?rda Ukrayna ile sava?ta olmas? ve bu sebeple NATO ile aras?ndaki artan gerginlik, Rusya'n?n iç ihtiyaçlar?na öncelik vermesi sebebiyle aksad?.

Al?nt? MetniBU UÇAKLAR ?RAN'A ÇARE OLUR MU?

?ran'?n Çin'den sava? uça?? alaca??na yönelik iddialar daha önce de gündeme gelse de bu iddialar, beraberinde ?ran'?n yeni uçaklar? i?letebilecek altyap?ya sahip olup olmad??? yönündeki sorular? ortaya ç?kard?. ?ran'?n bu konuda zorlanaca??n? dü?ünenlerle birlikte, yeni uçaklara adapte olma sürecinin k?sa sürece?ini dü?ünenler de bulunuyor. Military Watch Magazine'de yer alan analizde, ?ran'?n uzun süredir F-14 ve MIG-29 gibi uçaklar i?letti?i detay?na yer verilerek, ?ran Hava Kuvvetleri'nin J-10 ya da SU-35 gibi uçaklarla çok uzun sürmeyen bir dönü?üm süreciyle takviye edilebilece?i belirtildi.

?ran'?n J-10 ya da SU-35 sava? uçaklar?n? hava gücüne kazand?rmas? halinde, ?srail'den gelecek olas? bir sald?r?ya kar?? bugünden daha güçlü olabilece?i belirtilirken ?srail'in F-35 sava? uçaklar?na sahip olmas? sebebiyle üstünlü?ünü korudu?u senaryoda, ?ran'?n di?er ?srail uçaklar?n? zorlayabilme ihtimalinin artt??? dü?ünülüyor.

'Ç?N, J-10 ?Ç?N ?SRA?L'DEN DESTEK ALDI'

Çin'in J-10 sava? uça??n?n geli?tirilmesine yönelik yapt??? çal??malar 1980'lerin ba??nda ba?lad?. Pekin, bu y?llarda MIG-21 uçaklar?n?n Çin versiyonu olan J-7'lere alternatif olacak tek motorlu bir uçak üzerine çal???yordu. Uzun süren çal??malarda kar??la??lan bir tak?m zorluklar?n geride kalmas?n?n ard?ndan, delta kanatl?, hava al??? gövde alt?nda bulunan ve fly-by-wire uçu? sistemine sahip olan J-10 ortaya ç?kt?. 1980'li y?llarda ?srail'de kendi sava? uça??n? geli?tirmeye çal???yordu. Lavi isimli sava? uça??n?n geli?tirilmesine yönelik program, 1987 y?l?nda sonland?r?lm?? ve ?srail, ABD'den ald??? uçaklarla yoluna devam etmi?ti.


?srail taraf?ndan geli?tirilen Lavi

?srail taraf?ndan geli?tirilen ancak seri üretime al?nmayan Lavi ile Çin'in geli?tirdi?i J-10 uçaklar? aras?ndaki benzerlik dikkat çekici. J-10, Lavi'den daha a??r bir uçak olsa da ?srail'in, J-10 sava? uça??n?n geli?tirilmesi konusunda Çinli üreticiye destek verdi?i iddia edilmi?ti. Hatta bu durum, ABD ve ?srail aras?ndaki ili?kilerde de bir süre gerilim yaratm??, ABD, yard?m?n Lavi'nin geli?tirilmesi s?ras?nda payla??lan Amerikan teknolojisinin yetkisiz transferini içerdi?i sonucuna vararak, ?srail'e teknoloji transferlerini k?sa bir süreli?ine ask?ya alm??t?.


Kaynak ; Milliyet