İsmail Gaspıralı - ForumAilem.Com

matEm · 09 - 07 - 2014, 19:38

Osmanlı Devleti’nde Türkçecilik eğiliminin hız kazandığı ve Orta Asya Türklüğü ile İslâmiyetten önceki Türk tarihine ilginin arttığı dönemde, diğer Türk illerinde de Türkçülüğün ilk belirtileri görülmeye başlamıştı. Bunların Azerbaycan’la ilgili olanlarına kısaca temas etmiştik. Bu bölümde ise, Türkçülüğün çok önemli bir şahsiyeti olan İsmail Gaspıralı’dan ve onun hizmetlerinden söz edeceğiz. İsmail Gaspıralı’nın hayat çizgisi ile fikirlerinin gelişmesi arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır. Onun yetişme tarzı, bulunduğu çevreler, aldığı tesirler ve hayat tecrübesi, sonunda Türkçülük fikrine ulaşmasını sağlamıştır.

İsmail Gaspıralı, 1851′de Kırım’ın Bahçesaray şehrinde dünyaya gelmiştir. Kırım, o tarihte yaklaşık yetmiş yıldan beri Rus hâkimiyeti altında bulunuyordu. Ruslar, Kırım‘ın Türk halkını tehcire zorlamışlar, böylece buradaki Türk nüfusun azaltılmasına çalışmışlardı. 19. yüzyılın ortalarında bu faaliyetleri hâlâ devam ediyordu. İşgal altında tuttukları diğer Türk illerinde yaptıkları gibi, Kırım’da da Türklerin milliyet şuurundan uzak kalmaları için ellerinden geleni yapıyorlardı.

Kaldı ki, Gaspıralı daha küçük yaşlardayken Kırım Savaşı çıkmış; Rusya, Osmanlılara karşı savaşırken İngiltere, Fransa ve daha sonra Piyemonte‘nin de katılmasıyla karşısında bir müttefikler cephesi bulmuştu. Kırım Savaşı, özellikle Sivastopol dolaylarında yoğunlaşmış; Ruslar, dünyanın en güçlü kalesi sayılan bu şehri bir yıla yakın şiddetle savunmuşlar, ancak sonunda boyun eğmek zorunda kalmışlardı. Savaştan sonra toplanan Paris Konferansında Rusya’nın Karadeniz’de savaş gemisi bulundurmasını ve tersane inşa etmesini önleyici kararlar alınmıştı.

Aynı dönemde Rusya, Panslavizmi bir devlet politikası hâline getirmişti. Panslavizm, Slav soyundan gelen bütün topluluklann. Rusya’nın önderliği altında birleşmesi hedefini güdüyordu. Bunun tatbikattaki sonuca ise, Rusların, birer Slav topluluğu olan Bulgarları, Sırpları ve Karadağlıları himayesi, hattâ kışkırtması, Osmanlı Devleti’nden bağımsız olmalarını sağlayıcı yollara başvurması olmuştu.

09 - 07 - 2014, 19:38	#1
Çevrimdışı matEm Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere kapalı	İsmail Gaspıralı Osmanlı Devleti’nde Türkçecilik eğiliminin hız kazandığı ve Orta Asya Türklüğü ile İslâmiyetten önceki Türk tarihine ilginin arttığı dönemde, diğer Türk illerinde de Türkçülüğün ilk belirtileri görülmeye başlamıştı. Bunların Azerbaycan’la ilgili olanlarına kısaca temas etmiştik. Bu bölümde ise, Türkçülüğün çok önemli bir şahsiyeti olan İsmail Gaspıralı’dan ve onun hizmetlerinden söz edeceğiz. İsmail Gaspıralı’nın hayat çizgisi ile fikirlerinin gelişmesi arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır. Onun yetişme tarzı, bulunduğu çevreler, aldığı tesirler ve hayat tecrübesi, sonunda Türkçülük fikrine ulaşmasını sağlamıştır. İsmail Gaspıralı, 1851′de Kırım’ın Bahçesaray şehrinde dünyaya gelmiştir. Kırım, o tarihte yaklaşık yetmiş yıldan beri Rus hâkimiyeti altında bulunuyordu. Ruslar, Kırım‘ın Türk halkını tehcire zorlamışlar, böylece buradaki Türk nüfusun azaltılmasına çalışmışlardı. 19. yüzyılın ortalarında bu faaliyetleri hâlâ devam ediyordu. İşgal altında tuttukları diğer Türk illerinde yaptıkları gibi, Kırım’da da Türklerin milliyet şuurundan uzak kalmaları için ellerinden geleni yapıyorlardı. Kaldı ki, Gaspıralı daha küçük yaşlardayken Kırım Savaşı çıkmış; Rusya, Osmanlılara karşı savaşırken İngiltere, Fransa ve daha sonra Piyemonte‘nin de katılmasıyla karşısında bir müttefikler cephesi bulmuştu. Kırım Savaşı, özellikle Sivastopol dolaylarında yoğunlaşmış; Ruslar, dünyanın en güçlü kalesi sayılan bu şehri bir yıla yakın şiddetle savunmuşlar, ancak sonunda boyun eğmek zorunda kalmışlardı. Savaştan sonra toplanan Paris Konferansında Rusya’nın Karadeniz’de savaş gemisi bulundurmasını ve tersane inşa etmesini önleyici kararlar alınmıştı. Aynı dönemde Rusya, Panslavizmi bir devlet politikası hâline getirmişti. Panslavizm, Slav soyundan gelen bütün topluluklann. Rusya’nın önderliği altında birleşmesi hedefini güdüyordu. Bunun tatbikattaki sonuca ise, Rusların, birer Slav topluluğu olan Bulgarları, Sırpları ve Karadağlıları himayesi, hattâ kışkırtması, Osmanlı Devleti’nden bağımsız olmalarını sağlayıcı yollara başvurması olmuştu.

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.