?klim de?i?ikli?i üç ülkeyi yakt?!
 

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]Eren KOCA - Bilim insanlar?, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim de?i?ikli?inin bu y?l Türkiye, Yunanistan ve K?br?s Adas?'ndaki orman yang?nlar?na yol açan hava ko?ullar?n? yüzde 22 daha ?iddetli hale getirdi?ini tespit etti. Peki, iklim de?i?ikli?inin orman yang?nlar?ndaki etkisi nedir? Yang?nlar?n ?iddetinde daha fazla art?? riski var m?? Uzmanlar Milliyet'e anlatt?.

?ngiltere, Türkiye, Yunanistan, Hollanda ve ABD'nin üniversiteler ve meteoroloji kurumlar?ndan bilim insanlar?n?n aralar?nda bulundu?u World Weather Attribution (WWA) grubundan 28 ara?t?rmac?, iklim de?i?ikli?inin söz konusu orman yang?nlar?na etkisine yönelik ili?kilendirme analizi gerçekle?tirdi.

K?? ya???lar? azald?

Bilim insanlar?n?n Türkiye, Yunanistan ve K?br?s Adas?'na yönelik ili?kilendirme analizine göre, iklim de?i?ikli?i yang?nlar?n öncesindeki aylar, haftalar ve günlerde hava ko?ullar?n? etkileyerek yang?nlara zemin haz?rlad?.

Bölgedeki toplam k?? ya???lar? yakla??k yüzde 14 azal?rken, bu durum yaz aylar?nda daha kuru hava ko?ullar? görülmesine yol açt?. Yang?nlar öncesinde yo?un ve kuru s?cakl???n bitkileri nas?l tutu?turmaya haz?r hale getirdi?i ve havan?n ne kadar "susuz" oldu?u incelenen analiz kapsam?nda, bilim insanlar? yüksek buharla?mal? ko?ullar?n bir hafta boyunca ya?anma olas?l???n?n 10 kat ve ?iddetinin de yüzde 18 artt???n? belirledi.

Yüzde 22 daha ?iddetli

Ölümcül yang?nlar nedeniyle, söz konusu ülkelerde 80 binden fazla ki?i tahliye edildi. Yang?nlar?n kontrolsüz ?ekilde yay?lmas?na neden olan üç günlük s?cak, kuru ve rüzgarl? ko?ullar?n birle?imi olan yang?na elveri?li ko?ullar, iklim de?i?ikli?ine ba?l? olarak 10 kat daha olas? hale geldi ve yüzde 22 daha ?iddetli ya?and?.

?klim de?i?ikli?i olmasayd?, benzer olaylar?n 100 y?lda bir gerçekle?me ihtimali bulunurken, küresel s?cakl?k art???n?n sanayi öncesi dönem ortalamas?na göre 1,3 derece artt??? bu dönemde bu tür olaylar?n yakla??k 20 y?lda bir ya?anmas? bekleniyor.

'H?z?n?n artmas? sorun yarat?yor'

Yang?n Ekolojisi Uzman? Prof. Dr. Tuncay Neyi?çi ?unlar? söyledi:

"?klim de?i?iminin kendisinden çok h?z?n?n artm?? olmas? sorun yarat?yor. Evet iklim de?i?ti. Rüzgar h?zland?, nem azald? ama ayn? zamanda orman köylüleri kentli oldu, kentliler orman içi ve biti?i?ine göçtüler, kültürler de?i?ti orman içinden geçen yol uzunlu?u, ta? oca?? say?s?, ikinci konut yada turistik tesis say?s? artt?. Tüm bunlar? hesaba dahil etmeden tek sorumlu olarak iklim de?i?imini görmek, göstermek bilimsel bir yakla??m olamaz. Türkiye, Yunanistan, K?br?s pek çok ortak yönü, özelli?i olan kom?u ülkeler. Orman yang?nlar? konusunda birlikte çal??man?n ortak stratejiler geli?tirmenin yollar?n? aramal?d?rlar."

'Yang?nlar?n ?iddetinde art?? bekliyoruz'

?stanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Ara?t?rmac?s? Bikem Ekberzade "?klim de?i?ikli?i orman yang?nlar?n?n ?iddeti ve geri dönü? s?kl???, yani frekans?n? do?rudan etkiliyor. Örne?in, iklim de?i?ikli?inin tetikledi?i ve bas?nç merkezlerinde gerçekle?en anomaliler rüzgarlar? daha ?iddetli bir hale getirebiliyor. Etezyenler Ege havalisi için s?cak yaz aylar?nda bir nefes alma penceresi yaratt??? gibi yang?n? da beraberinde getiriyor s?kl?kla. Bu kuzeyli rüzgarlar?n bu yaz esme süresi, ?iddeti ve yönü adalar ve Kuzey Ege'de ç?kan yang?nlar?n ?iddetini etkileyen bir faktör oldu. Türkiye özelinde konu?ursak, Eski?ehir, Bilecik, Bursa, Çanakkale ve ?zmir yang?nlar?nda rüzgar h?z?, yang?na müdahale ko?ullar?n? belirsizli?i art?rarak zorla?t?rd?. Ayr?ca yang?nlar?n ?iddeti ve ?iddetli yang?nlar?n daha s?k ya?anma riskinde önemli bir art?? bekliyoruz" dedi.

'S?cak vekuru hava kolay tutu?maya zemin haz?rl?yor'

?TÜ ?klim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Mikdat Kad?o?lu ise ?unlar? söyledi:

"?klim de?i?ikli?i, orman yang?nlar?ndaki riskin "tehlike" boyutunu yani s?cak, kuru ve rüzgârl? hava ko?ullar?n?n s?kl???n? ve ?iddetini art?rarak yang?nlar?n daha kolay tutu?mas?na ve h?zla yay?lmas?na zemin haz?rl?yor. Türkiye'de Orman Genel Müdürlü?ü verilerine göre, yang?nlar?n yakla??k yüzde 90'? insan kaynakl? (ihmal, kaza veya kas?t) olarak ç?kmaktad?r; yani as?l ate?lemeyi insanlar yapmaktad?r. ?klim de?i?ikli?ini tek ba??na suçlamak yerine, kök nedenleri do?ru belirleyip (insan kaynakl? ç?k?? sebepleri, arazi kullan?m?, yetersiz yak?t yönetimi, müdahale kapasitesi vb.) bütüncül önlemler al?nmad??? sürece yang?n sorununu çözemeyiz."

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Bursa'daorman yang?n?

Bursa'n?n Yeni?ehir ilçesi Yukar? Marmarac?k Mahallesi'nde dün bilinmeyen nedenle yang?n ç?kt?. Rüzgar?n etkisiyle k?sa sürede Fethiye Mahallesi ile Kestel ilçesinin Seymen Mahallesi s?n?r?na ula?an orman yang?n?, yerle?im alanlar?na 10 metreye kadar yakla?t?. Kestel Belediye Ba?kan? Ferhat Erol, k?rsaldaki 40 ba? evinin tahliye edildi?ini, bölgedeki Güne? Enerjisi Santrallerinin (GES) de zarar gördü?ünü söyledi. Yeni?ehir-Bursa kara yolunun 1 ile 25. kilometreleri aras? bir süreli?ine tedbiren trafi?e kapat?l?rken, Fethiye, Seymen ve Marmarac?k köyleri yak?nlar?ndaki çiftliklerde bulunan hayvanlar ekiplerce tahliye edildi. Yang?n 718 personel ve 151 araçla karadan ve havadan yap?lan müdahalelerin ard?ndan gece kontrol alt?na al?nd?.

Çanakkale'de ise tar?m arazisinde saat 12.30 s?ralar?nda ba?layan yang?n, müdahaleler sonucu ak?am saatlerinde söndürüldü. Amasya'n?n K?z?lk??lac?k köyünde ormanl?k alanda ç?kan yang?na müdahaleler sürerken, Diyarbak?r ile Bingöl s?n?r?nda bulunan Tabantepe mevkiinde ç?kan orman yang?n? da kontrol alt?na al?nd?.


Kaynak ; Milliyet