Mithat Yurdakul - ABD ve Çin’in nadir toprak elementleri (NTE) mücadelesinin ardından, Avrupa Birliği (AB) de NTE’ler ve kritik hammaddeler için yeni yol haritası çiziyor. NTE ile kobalt ve lityum gibi kritik hammaddeler için hazırlanan “RESourceEU Eylem Planı”na göre, “Avrupa Kritik Hammaddeler Merkezi” kurulmasıyla, havacılık ve savunma gibi AB’nin stratejik sektörleri için önem taşıyan kritik hammaddelerin alımına öncelik verilecek.

İlginizi ÇekebilirTicaret Bakanlığı’nın dış ticaret sektörlerine yönelik bilgilendirmesine göre, AB’nin eylem planında, AB ülkelerinde ömrünü tamamlamış ürünlerin ortalama toplanma oranının yüzde 40 düzeyinde olduğu ve NTE’lerin yüzde 1’inden daha azının geri dönüştürülebildiği belirtildi. Bu nedenle, mıknatıs hurdaları ve atıklarının AB’den çıkışına kısıtlama getirilecek. Avrupa ülkelerinde geri dönüşüm için sabit disk sürücüleri, hoparlörler, sivil kullanıma yönelik dronlar ve motorlu oyuncaklar gibi ürünlerin etiketleme zorunluluğu kapsamına alınması sağlanacak. Atık lityum iyon bataryalar ve batarya geri dönüşüm atıkları eylül 2026 itibarıyla tehlikeli atık olarak sınıflandırılırken, OECD üyesi olmayan ülkelere ihracat yasaklanacak.

Çin’e set çekilecek

Kritik hammaddelere ilişkin araştırma ve yenilik faaliyetlerine Çinli kuruluşların ve Çin kontrolündeki AB merkezli kuruluşların katılımı sınırlandırılacak. AB, kritik hammadde zincirini stratejik ortaklar, serbest ticaret anlaşması imzalanan ülkeler, genişleme kapsamındaki ülkeler ve komşu ülkelerle entegre edecek. AB bu kapsamda; Cezayir, Mısır, İsrail, Ürdün, Lübnan, Libya, Fas, Filistin, Suriye ve Tunus ile de işbirliğini güçlendirmeyi hedefleyecek.

“Avrupa Kritik Hammaddeler Merkezi” kurulmasıyla, havacılık ve savunma gibi AB’nin stratejik sektörleri için önem taşıyan kritik hammaddelerin alımına öncelik verilecek. Merkez, AB için stratejik projelerde finansmanı yönlendirirken, ortak alım operasyonları yürütecek. Kritik Hammaddeler Finansman Merkezi ise AB fonları ile Avrupa Yatırım Bankası’nın kaynaklarından ayrılacak 3 milyar euroluk kaynakla, kritik minerallerle ilgili yatırımları destekleyecek.

Fransa ve İtalya’da kritik kaynaklar

Eylem planında, Avrupa’nın NTE kaynaklarının taşıdığı potansiyele de dikkat çekildi. Buna göre uygun hammadde girdileri ve teşvikler sağlandığı takdirde, Fransa’daki Carester ve Solvay bölgeleri ile İtalya’daki Inspiree gibi NTE geri dönüşüm tesislerinin yaklaşık 3 bin 800 ton NTE kalıcı mıknatıs üretimine katkı sağlayabileceği ve bu miktarın günümüz talebinin yaklaşık yüzde 20’sine karşılık geldiği belirtildi.



Kaynak ; Milliyet