Bilimin cesur kadınları
 

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]DİDEM SEYMEN / Haber Merkezi - L'Oréal Türkiye'nin UNESCO Türkiye Milli Komisyonu iş birliğiyle 23 yıldır sürdürdüğü "Bilim Kadınları İçin" Programı, bu yıl da geleceğe umut veren dört genç bilim kadınının başarılarını görünür kıldı. Bugüne dek Türkiye'de 128 bilim kadınına ödül veren program, kadınların bilime katkılarını görünür kılmakla kalmıyor; aynı zamanda genç kuşaklara güçlü rol modeller sunuyor. L'Oréal'in global ölçekte yürüttüğü bu program 27 yılda 110'dan fazla ülkede 4 bin 700'den fazla kadın bilim insanına destek verdi. Uluslararası düzeyde 137 kadın bilim insanı "Bilimde Mükemmeliyet Ödülü" ile onurlandırılırken, bu isimlerden yedisi daha sonra Nobel Ödülü'ne layık görüldü.

Tek amaç: İnsanlığa fayda

Bu yıl Türkiye'de ödül alan dört kadın bilim insanının çalışmaları, bilimin geleceğini şekillendirecek nitelikte. Doç. Dr. Banu İyisan (Boğaziçi Üniversitesi), tedaviye dirençli üçlü negatif meme kanseri için insan saç telinden bin kat küçük akıllı hibrit nanoilaçlar geliştiriyor. Bu ilaç sistemlerinin hem etkinliği artırması hem de yan etkileri azaltması hedefleniyor.

Dr. Dilara Nemutlu Samur (Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi), Parkinson hastalığının bağırsak-beyin bağlantısını inceleyen bir "çip-üstü-organ" modeli geliştiriyor. Bu model sayesinde erken tanı için biyolojik ipuçları elde edilmesi amaçlanıyor.

Dr. Duygu Kuzuoğlu Öztürk (Sabancı Üniversitesi), prostat kanserinin en dirençli türünde hücrelerin protein üretim mekanizmasını araştırıyor. Çalışması, gelecekte tedaviye dirençli hücrelerin kontrol altına alınmasına kapı aralayabilir.

Doç. Dr. Sevinç Figen Öktem Seven (ODTÜ) ise yapay zekâ destekli düşük maliyetli hiperspektral görüntüleme teknolojisi üzerinde çalışıyor. Bu taşınabilir sistem, tarımdan sağlık teşhislerine kadar geniş bir kullanım alanı yaratabilecek.

Cesur kadınların hikâyesi

Bilim kadınlarının hikâyelerini yalnızca ödül törenlerinde değil, gelecek nesillere miras bırakacak bir eserle duyurmak amacıyla bu yıl bir de özel kitap hazırlandı. "Bilim Kadınları İçin: Bilimin İzinde Cesur Türk Kadınlarının Hikâyesi" adlı kitap, bugüne dek ödüllendirilen bilim kadınlarının yolculuklarını bir araya getiriyor. Kitaptan elde edilen tüm gelir, Bilim Kahramanları Derneği aracılığıyla 812 yaş aralığındaki çocukların robotlarla yenilikçi çözümler geliştirmesine destek olacak.

L'Oréal Türkiye Kurumsal İlişkiler ve Etkileşim Direktörü İrem Karaoda Tanrıkulu, kitabın önemini şu sözlerle özetledi:

"23 yıldır yürüttüğümüz Bilim Kadınları İçin Programı kapsamında 128 kadın bilim insanını destekledik; bir bilim kadınımız uluslararası mükemmellik ödülü, beş bilim kadınımız ise 'Uluslararası Yükselen Yetenek' unvanı aldı. Bugün bu başarıları kalıcı kılmak ve daha geniş kitlelere ulaştırmak için 'Bilim Kadınları İçin: Bilimin İzinde Cesur Türk Kadınlarının Hikâyesi' adlı kitabı yayımlıyoruz. Bu eser yalnızca bilimsel başarıları değil; sabrı, hayalleri, eşitlik arayışını ve cesareti de görünür kılıyor. Asıl gurur, bu kitabın kahramanı olan bilim kadınlarımıza ait. Biz sadece onların sesini daha fazla kişiye ulaştırıyoruz. Dileriz ki bu kitap, sayısız genç kızın kendi hayallerine sarılmasına ve bilimin ışığında ilerlemesine ilham verir."

Bilimin dönüştürücü gücü

L'Oréal Türkiye Ülke Genel Müdürü Vanya Panayotova ise, programın etkisini şöyle özetledi:

"Bilim insanı kökenli bir lider olarak, bu projelerin arkasındaki tutkuyu ve bilimin dönüştürücü gücünü çok daha yakından hissediyorum. Türkiye, programın en aktif ülkelerinden biri ve en çok destek veren ilk beş ülke arasında yer alıyor. Önümüzdeki yıllarda da bilim kadınlarımızın potansiyellerini ortaya çıkaracak projelerin destekçisi olmaya devam edeceğiz."

Akademide 'sızdıran boru'

UNESCO İstatistik Enstitüsü verilerine göre, dünya genelinde araştırmacıların yalnızca üçte biri kadınlardan oluşuyor ve ulusal bilim akademilerinde kadınların temsil oranı yüzde 12'de kalıyor. Times Higher Education (THE) verileri ise dünyanın en iyi 200 üniversitesinin sadece dörtte birinin kadınlar tarafından yönetildiğini gösteriyor. Nature araştırmasına göre, erkek bilim insanları kadınlara kıyasla iki kat daha fazla fon alıyor. Kadın bilim insanlarının makalelerde yazar olarak belirtilme olasılığı yüzde 13, patentlerde isimlerinin yer alma ihtimali ise yüzde 58 oranından daha düşük.

YÖK verilerine göre Türkiye'de de benzer bir tablo gözlemleniyor. Kadın araştırma görevlilerinin oranı yüzde 55, öğretim görevlilerinin oranı ise yüzde 52 seviyelerinde. Ancak profesörlük aşamasına gelindiğinde oran kademeli olarak yüzde 35'e kadar düşüyor. Ülkemizde 186 erkek rektöre oranla yalnızca 15 kadın rektör görev yaparken, erkek dekan sayısı da kadın dekan sayısının yaklaşık üç katına ulaşıyor. Kadınların kariyer yolculuğunun başında güçlü bir şekilde yer almalarına rağmen üst kademelere doğru ilerledikçe temsil oranlarının seyrelmesi, literatürde 'sızdıran boru sorunu' olarak tanımlanıyor.

"Bilim Kadınları İçin" Programı ise bu tablonun değişmesine katkı sağlıyor. Türkiye'de bugüne kadar ödül alan 128 bilim kadınının 100'ü bugün profesör veya doçent olarak akademide üretmeye devam ediyor.

Gelecek kadınların bilimiyle şekillenecek

Bu yıl dört bilim kadınına toplam 1,2 milyon TL destek verildi. Dört farklı üniversiteden yükselen genç kadınların cesur projeleri, yalnızca akademik dünyaya değil, toplumun tamamına umut taşıyor. Nobel ödüllü bilim kadınlarının izinde ilerleyen Türk araştırmacılar, bilimin eşitlikçi bir gelecek inşa etmesinin en güçlü kanıtı oluyor.



Kaynak ; Milliyet