[aSpeNDos]

O?uzcan At?? / Milliyet.com.tr -Sivrisinekler tespit edilmeden önce ?zlanda, Antarktikaile birliktesivrisinek görülmeyen iki yerden biriydi. Ancak bu durum geçti?imiz günlerde de?i?ti. ?zlanda Do?a Bilimleri Enstitüsü'nde böcek bilimci olan bir ara?t?rmac?, yapt??? duyuruda ülkede 2 di?i ve 1 erkek sivrisinek bulundu?unu do?rulad?. Sineklerin ba?kent Reykjavik'te bulunan bir liman yak?nlar?nda tespit edilmesi sebebiyle uzmanlar, bu canl?lar?n ülkeye yurt d???ndan geldi?ini tahmin ediyor. Sineklerin ?zlanda'da ne kadar süre hayatta kalacaklar? merak konusu olurken, küresel ?s?nmaya ba?l? olarak artan s?cakl?klarla birlikte ülkedeki böcek popülasyonunun da art??a geçti?i biliniyor. Peki ama ?zlanda'da beliren sivrisineklerin bize hangi mesajlar? veriyor?Akdeniz Üniversitesi Biyoloji Bölümü Ekoloji Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Çetin Milliyet.com.tr'ye anlatt?.




B?RKAÇ AY HAR?C?NDE ?ZLANDA SO?UK AMA...

Sivrisineklerin belirli bir dereceden sonra geli?iminin durdu?unu ifade eden Prof. Dr. Hüseyin Çetin, sivrisineklerin dünyada 3 bin 500'den fazla türü oldu?unun bilindi?ini belirterek, "Bunlar?n büyük bir ço?unlu?u tropik bölgelerde ve s?cakl???n daha uygun oldu?u bölgelerde ya??yor. Birçok sivrisinek türünün su s?cakl??? 8-10 santigrat derecenin alt?nda geli?mesi duruyor. ?zlanda bir ada ülkesi ve genellikle y?l?n birkaç ay? hariç so?uk bir iklime sahip. Bu sebeple özellikle iklimi daha sert ve so?uk olan bölgelerde sivrisineklerin ancak so?u?a dayan?kl? olabilen türlerinin yerle?ebilmesi ve y?l içerisinde k?sa süre geli?im gösterip bir veya birkaç nesil verebilmesi söz konusu olabilir" dedi.

DA?LARDA, YAYLARDA DA S?VR?S?NEK SORUNU VAR

Uluslararas? ta??mac?l?k sisteminin geli?mi? olmas?yla birlikte uçak, gemi ve benzeri ta??ma araçlar?n?n yolculu?u kolayla?t?rd???n?, özellikle bu kanalla hayvanlar?n da bir bölgeden di?er bir bölgeye rahatça ula?t?r?labildi?ini dile getiren Prof. Dr. Çetin, "Uçaklar ve gemiler, böceklerin k?sa sürede ba?ka bölgelere ta??nmas?na ve burada yay?lmas?na yol açabiliyor"diye konu?tu. Çetin'e göre iklim de?i?ikli?i sebebiyle s?cakl?k de?erlerinin bölgesel olarak de?i?mesi çok so?uk bölgelerde de k?sa ve geçici sürelerle daha s?cak ve sivrisinekler için elveri?li de?erlerin olu?mas?na sebep olabilir. Prof. Dr. Çetin, "Bu sebeple sivrisinekler daha önceden görülmedikleri so?uk bölgelerde de daha fazla görülmeye ba?layabiliyor ve ayr?ca buralara yerle?ip nesil de verebiliyorlar. Yine art?k daha yüksek bölgelerde, da?larda ve yaylalarda da sivrisinekler sorun olabiliyor"aç?klamas?n? yapt?.



?zlanda'da bir sivrisinek türünün d?? ortamda ya?amas? her ne kadar zor olsa da insanlar?n iklimlendirdi?i kapal? mekânlarda ya?ayabilme ve kanla beslendikten sonra ço?alma olas?l??? bulunuyor.Prof. Dr. Çetin, ?zlanda'da tespit edilen sivrisinek türününCulisetaannulataolarak bildirildi?ini ve bu türün genellikle ku?lar üzerinde beslenen, so?uk iklimi seven bir sivrisinek türü oldu?unu, insanlara yönelik belirgin bir risk olu?turdu?u yönünde pek fazla bulgu bulunmad???n? ancak özellikle 'ku? s?tmas?' denen hastal??? ku?lar aras?nda ta??yabildi?inin tespit edildi?ini söyledi.

Al?nt? Metni

'ASYA KAPLANI'NI AKILLARA GET?RD?

?klim de?i?ikli?iyle birlikte dünyan?n farkl? bölgelerinde yeni sivrisinek türlerinin görülmesi, ?zlanda için ilk olsa da asl?nda dünyan?n geri kalan?nda ya?anm?? baz? örnekler de bulunuyor. Bu örneklerden biri de geçti?imiz y?llarda Türkiye'de ya?anm?? ve di?er sivrisinek türlerine oranla daha dayan?kl? bir yap?ya sahip olan 'Asya kaplan sivrisine?i' türünün ?stanbul'un yerle?ik türleri aras?na girdi?i aç?klanm??t?. Uzak Do?u orijinli Asya kaplan sivrisine?i, uluslararas? ta??mac?l?k ve ticari faaliyetler s?ras?nda önce ?spanya, Fransa, ?talya ve Yunanistan'da görülmü?tü. Küresel iklim de?i?ikli?ine ba?l? ya??? ve nem dengesinin iyice bozulmas?yla, özellikle son 5 y?ll?k dönemde Marmara k?y?lar?, Trakya ve Gürcistan k?y?lar?ndan Giresun'a uzanan sahil ?eridinde de görülenve tehlikeli bir tür olanAsya kaplan sivrisine?i, ?stanbul'un sulak yerlerinde de ço?almaya ba?lam?? ve uzmanlar konuyla alakal? önlemler al?nmas? gerekti?inin alt?n? çizmi?ti.

Asya kaplan sivrisine?inin di?er sivrisineklerden belirgin ?ekilde farkl? bir rekabet gücüne ve üreme potansiyeline sahip bir tür oldu?una dikkat çeken Prof. Dr. Çetin, Asya kaplan sivrisine?inin b?rakt??? yumurtalar?n dauzun süre kurakl??a dayanabildi?iniifade ederek, "Genellikle gündüz saatlerinde ?s?rmay? seven bu sinek yumurtalar?n? di?er sivrisineklerden farkl? olarak su üstüne de?il, suya yak?n nemli yüzeylere b?rak?yor ve yumurtalar kurakl??a 6 ay kadar dayanabiliyor. Bu sebeple al???lagelmi? sivrisinek mücadele çal??malar?yla bu sinekten kurtulmak çok zor" ifadelerini kulland?.



TEM?Z SULARI SEV?YOR: NASIL MÜCADELE EDEB?L?R?Z?

Belediyelerin yapt??? ilaçlama çal??malar? tek ba??na yeterli de?il. Prof. Dr. Hüseyin Çetin, di?er birçok sivrisinek türünün sevdi?i kirli su ortamlar?nda ya?amay? sevmeyen Asya kaplan sivrisine?iyle mücadele için vatanda?lar?n bilinçlendirilmesi ve sürece herkesin kat?lmas?n?n ?art oldu?unu vurgulayarak sözlerini ?öyle noktalad?:

Al?nt? Metni
Kaynak ; Milliyet